Bomma is niet meer, in elk geval niet lijfelijk meer.
De échte Bomma is er al even niet meer.
Dementie is een kwalijk ding, maar heeft wel het voordeel dat het afscheid heel geleidelijk verloopt.
Tegelijk is het zeer confronterend hoe een mens zichzelf kwijtraakt…
Aan het einde waren we al gelukkig met een blijk van herkenning,
of als de lippen meebewogen tijdens het liedjes (Gaudeamus!) zingen,
of met een lachend gezicht als we ‘gevleugelde woorden’ (wit is altijd schoon) aanhaalden,
of met lichtjes in haar ogen als het over de Romeinen ging…
Bomma laat een gigantische hoeveelheid indrukken na,
en na een paar weken destilleren, probeert Kek hieronder wat van het unieke van haar persoon te vatten.
Sommige foto’s komen uit heel oude dozen.
Een zorgende moeder was ze.
Kek heeft Bomma natuurlijk maar leren kennen begin jaren 70, toen ze ook Snor leerde kennen. Toen was ze nog niet ‘Bomma’, maar ’Mikkie’.
Al van bij het allereerste bezoek in het verre Turnhout was meteen duidelijk dat er in huize Vanhellemont een totaal andere orde heerste dan in Emelgem, en daar zat Sterkens zeker voor iets tussen.
Om met iets te beginnen: het was daar ‘Mikkie’ en ‘Maurice’ ipv van ‘mama’ en ‘papa’.
Dat was voor Kek, die toen ook nog Kek niet was, enerzijds een schok en anderzijds een openbaring.
De aandacht en de zorg die Bomma voor haar huisgenoten had was onwaarschijnlijk.
De ijskast zat altijd vol eten, klaar of ‘nog niet helemaal klaar’, en met een vingerknip kon er vanuit ‘de rooie’ een of andere snack besteld worden. Mikkie was er steeds klaar voor. Tussen het gesleur met eten, en met wasrekjes om de was van een aantal kotstudenten droog te krijgen tegen zondagavond, was er ook altijd tijd voor een fijn gesprek.
Een zachte grootmoeder is ze geweest!
Bemiddelend, bemoederend, zorgend…
Voor elk kleinkind was er plaats in haar groot hart.
Met heel veel wijsheid en zachtheid heeft Bomma de kleinkinderen mee opgevoed.
Turnhout was het paradijs!
Vertellen en met de kinderen filosoferen: ze kon het als geen ander.
Boekjes voorlezen en liedjes zingen: ze deed het met veel graagte.
Met een groot psychologisch inzicht voelde ze zeer fijn aan wanneer er afleidingsmanoeuvers aan de orde waren. De rust keerde altijd als vanzelf terug.
Dit schreef Doppe na een bezoek aan de Bijster, toen Bomma er al even was:
“mijn bomma is de zachtste bomma aller tijden
echt waar
het is alsof ergens vanbinnen een zacht licht brandt dat niks of niemand kan doven
het is wie ze is
ze kan het niet verstoppen, ze kan het niet niet zijn
ze is de zachtste aller tijden
_
en zelfs nu alles vervaagt,
nu enkel het gaudeamus, de Romeinen en sommige gevleugelde woorden doordringen,
-soms mopjes-
-ze is ook leuk grappig-
zelfs nu zie ik door alle verwarring heen
dat zachte licht gloeien”
Een bekommerde zus
Bomma had maar één broer, een Jezuïet dan nog.
De tijd kwam dat ze allebei niet meer mobiel waren, en dat ze elkaar minder zagen.
Zoveel als mogelijk was, gingen we met haar op bezoek bij ‘nonkel pater’, ‘mijn broer’ en ‘onze Lou’.
In de auto er heen was ze steeds weer bezorgd over zijn gezondheid.
En eens in het Jezuïetenhuis in Heverlee, had ze elk bijgekomen rimpeltje, bevingske, … direct opgemerkt.
Dus ging het op de terugweg steevast over: ‘hoe vond gij hem?’.
Bij het laatste bezoek, toen nonkel Pater al heel ziek was, hadden ze bij het afscheid een fluisterend onderonsje.
We zullen altijd in het ongewisse blijven waar dat intiem moment over ging.
Een geïnteresseerde én inspirerende schoonmoeder
Veel meer dan met haar eigen moeder heeft Kek in een goeie dertig jaar een hechte band met Bomma opgebouwd.
In de studententijd van Snor en Kek werd er zeer regelmatig getelefoneerd, werden er lange brieven gewisseld-schrijven kon ze als de beste!
Ze kon goed luisteren, en naar haar luisteren was altijd prettig.
In de kleinekinderen-tijd was Bomma de steun en toeverlaat van zowel Kek als de kinderen.
Bomma gaf geen tips of goede raad, ze gaf het voorbeeld!
Samen op reis was voor iedereen aangenaam.
Kek in het bijzonder was zeer blij dat Bomma de lange autoritten voor de kinderen verteerbaar maakte.
Een bevlogen leerkracht
Zonder twijfel was ze een zeer goede leerkracht.
Als gepassioneerd classicus kon ze haar enthousiasme doorgeven aan heel veel leerlingen. Ook de kleinkinderen kregen graag bijles Latijn!
Ze moesten er wel tijd voor hebben, want eens Bomma op dreef was, kwam er aan de zijwegen in haar uitleg geen eind.
Bij de geboorte van Margot uitte Bomma de wens: ‘ik zou zo graag nog meemaken dat ze in de Latijnse begint!’ En ze heeft al Kek haar kinderen in de Latijnse weten beginnen én eindigen.
Dat er op haar afscheidsviering nog oud-leerlingen aanwezig waren, zegt ook heel wat.
Een grootse talenmadam
Natuurlijk was ze fan van oude talen, maar ook voor Nederlands en Frans hield ze van exactheid.
Ooit op doorreis naar Zwitserland in Berg (Duitsland), zong er een oude man een slaapliedje in het Duits. Bomma maakte er snel een Nederlandse versie van:
“Kleine kindjes moeten slapen gaan,
als sterretjes aan de hemel staan …”
Op pensioen is ze zelfs nog Russisch beginnen leren…
Geen verjaardag ging voorbij of er was een versje van Bomma.
Deze versjes waren niet enkel inhoudelijk een momentopname, ze waren op rijm en ook steeds in de juiste versvoet.
Jambe of anapest of … , verzorgd waren de versjes altijd.
Later schreef Bomma haiku’s die meestal ook geestig waren!
Een humoristische vrouw
‘Geestig’ is een echt Bomma-woord.
Haar gevoel voor humor was fijn en overheerste het leven in de Noord-Brabantlaan.
Een van haar gevleugelde gezegden
“Zolang ge met uw mizerie kunt lachen”
wordt nog frequent gebruikt.
Omdat ze echt slim was, kon ze menig oorlogske ontmijnen met een kwinkslag.
Met Luce, vriendin van de studietijd, kon ze onwaarschijnlijk lachen.
De tijd was altijd te kort om alle herinneringen op te halen.
Niet in het minst moesten ze lachen met Luce haar gewaagde haiku uit 2010:
Aqua jacta est
et cloaca purgata
Deo gratias
Het is alleszins een goed voorbeeld van ‘met uw mizerie lachen’.
Een geliefde bewoonster van de Bijster
Na een paar maand observatie in Joostens, kwam Bomma ‘thuis’ in de Bijster.
De laatste vier jaar van haar leven bracht ze er door.
Ze wist er vrijwel onmiddellijk bewoners en verzorgers voor zich te winnen, met haar rust en haar aanstekelijke lach.
Haar 90ste verjaardag vierden we met taart en muziek, en ze genoot ervan!
Op 13 februari 2016 gingen we ook nog eens met zijn allen musiceren.
Het was de laatste keer met Snor erbij.
Met dank aan Gerd en Annith, twee geweldige verzorgsters van de Bijster, geraakt Bomma op DARUMA, het in memoriamconcert voor Snor. Het is ondertussen mei 2017.
De allerlaatste muzieksessie in juni 2019…
Zo ver weg, maar toch wordt Bomma opnieuw geraakt door de muziek.
Bomma…
Ze is er niet meer lijfelijk aanwezig, maar zoveel sterker leeft ze verder in ieder die het geluk had haar te mogen kennen.
En ze was nog veel meer, en ze zou het zelf allemaal veel spitser en geestiger geschreven hebben!
Voor de enige échte Bomma memoires is het nog even wachten.
Volledig zullen die niet zijn, want ze is er wat laat aan begonnen, maar het zijn allemaal echte Bomma-verhalen!
De tiende verjaardag van Viktor is dus wel gevierd!
Marith speelt het melodietje eerst op viool en dan beginnen we allemaal het door Zoé geschreven Viktorlied te zingen!
en cadeau’s.
Kek op reis maar meestal niet 