Het was tijdens de Refugee Walk dat er ons, ergens in het gebied Ertbrugge, Deurne, een merkwaardige boom opviel: een beuk met gedraaide stam!
Twee dagen laten, op de paddenstoelenwandeling in Het Vrieselhof, Oelegem,
was er weer zo’n beuk!
Het was een Franstalige medepaddenstoelenzoeker die Kek erop attendeerde.
Vandaar ‘arbre torsé’.
Hij vertelde iets over wind, en krachten door de kroon uitgeoefend op de stam.
En dat daar zeker vanalles over te vinden zou zijn op internet.
Dat is dan meer dan voldoende om Kek in gang te zetten …
De invloed van wind (zeewind) op de groei van bomen en struiken is gekend, ook het scheefgroeien van bomen op zoek naar licht.
Maar, en dat is eigenlijk bijzonder vreemd, de gedraaide bomen, dáár had Kek nog nooit bij stilgestaan.
Opmerkelijk ook is dat de ene boom naar rechts draait, de andere naar links.
Op zoek dus naar een verklaring!
Zowat de oudste melding (op internet te vinden) van iemand die ook door dit fenomeen geboeid was, is een schrijven van Jean Bruhnes, naar aanleiding van een brief die hij in 1904 ontvangen had van M. E. Van Den Broeck, een Belgisch geoloog.
Jean Bruhnes, die vooral onderzoek deed naar turbulentie in water, beschrijft zijn waarnemingen en ontkracht al een aantal mogelijke verklaringen. Zo zou het ontstaan van een ‘arbre torsé’ geen gevolg zijn van het licht dat per dag rond de boom draait, en ook niet van het draaien van de aarde, van de corioliskrachten, zeg maar. Dan zouden volgens Bruhnes immers alle bomen in dezélfde richting draaien.
In 1926 publiceert Paul Van Oye een artikel met als titel “Sur la torsions des troncs d’arbres”. Hier is de pdf ervan te vinden!
Het artikel bevat veel cijfermateriaal, waarbij boomsoorten, en hun al dan niet aanwezige draaiing (zowel links- als rechtsdraaiend) met elkaar vergeleken worden.
Hij concludeert dat het wortelstelsel belangrijk is: bomen met penwortels gaan niet draaien, bomen met oppervlakkig vertakkend wortelstelsel gaan wel draaiingen ontwikkelen, maar niet altijd, en niet altijd in dezelfde richting.
Hier een screenshot van de besluiten uit het origineel artikel!
En tenslotte geeft hij houtvesters ook de aanbeveling om jonge bomen waarbij draaiing wordt vastgesteld, best te verwijderen. De verkoopwaarde van een stam met draaiing zou beduidend lager liggen dan die van een stam zonder draaiing.
En in één adem wordt de erfelijkheid van de eigenschap vermeld:
“ Les recherches exposées nous conduisent à différentes conclusions qui ne sont pas sans importance au point de vue forestier. Pour la pratique, il est extrêmement utile de savoir que la torsion des arbres est une résultante d’influences à caractères héréditaires. Une sélection des graines, dans le cas où on a affaire à des essences qui se propagent par graines, s’impose.”
Dat laatste is nu net ook wat Kek denkt:
de verklaring voor het voorkomen van draaiing bij bvb een paar bomen in een bos of dreef zou wel eens een (erfelijke?) mutatie kunnen zijn.
De omstandigheden kunnen er toch weinig of niets mee te maken hebben dat die ene boom draait en die er naast niet?
Dat moet een eigenschap van de boom zelf zijn?
Nochtans zijn het die omstandigheden die in meer recente, weliswaar niet erg wetenschappelijke, zoekresultaten vermeld worden als verklaring.
Het zou natuurlijk kunnen dat uitwendige factoren mee een rol spelen bij het ontstaan van gedraaide stammen, maar als er geen genetische factor in het spel is, waarom hebben dan niet alle bomen in een laan of een bos dezelfde draaiing? Ze staan toch allemaal bloot aan dezelfde invloeden?
Kek zou dat graag eens uitzoeken door zaden van een boom met draaiing te verzamelen en te zaaien. Het al dan niet draaien van de nieuwe generatie boompjes zou al veel zeggen!
Alleen zal het dan voor de nazaten zijn om dat vast te stellen …
Minder lang duurt het allicht om een vergelijkend DNA-testje te doen?
Ondertussen ziet Kek natuurlijk overal ‘arbres torsés’.
Op weg naar Polderstad, in de file in Wilrijk, en op wandel natuurlijk.
Hier nog een paardenkastanje en een beuk, allebei in Schilde.
Kek is benieuwd of er nog gedraaide bomen opduiken!
En ondertussen genieten we van mooie beelden die de herfst oplevert …
Kek op reis maar meestal niet 